მთარგმნელი: ნინი შველიძე
კინოს რეალისტური ბედი – მისი თანდაყოლილი ფოტოგრაფიული ობიექტურობა – ფუნდამენტურად ორაზროვანია, რამდენადაც რეალიზაციის საშუალება ფანტაზიას, სიზმრის მსგავსად ეძლევა. კინოს სიზმრისეული ბუნება, დაკავშირებული მისი იმიჯების ილუზორულ ბუნებასთან, მათ ჰიპნოზურ ზემოქმედებასთან, რეალიზმზე არანაკლებ მნიშვნელოვანია.
თეორიული თვალსაზრისით, კინო მოკლებულია ტყუილის თქმის შესაძლებლობას, ამიტომ ყოველი ფილმი შეიძლება, განიხილოს სოციალურ-დოკუმენტურად. მანამ, სანამ კინო მასებისთვის საჭირო ოცნებებს ასრულებს, იქცევა საკუთარ ოცნებადაც. ერთადერთი ობიექტური კრიტერიუმი წარმატებაა. ყოველი პროდიუსერი, რომლის ფილმიც სიამოვნებას გვანიჭებს, ავსებს წარმოსახვით სიცარიელეს, რომელსაც მისივე ფილმი იდეალურად ერგება. კომერციულად, კარგი პროდიუსერია ის, ვინც საზოგადოების განუვითარებელი სიზმრის ხარვეზებს ამოიცნობს და დააჩქარებს მათ შევსებას.
საჯაროობასა და ეროზიას, რომელიც გამოწვეულია სიფრთხილით წარმოებული პროდუქციით, წინასწარ შეუძლია საჭირო ხვრელების გათხრა. მიუხედავად ამისა, კინო, სიზმრის მსგავსად, საკუთარ თავში მალავს საბოლოო რეალობას, რომელიც ჩვეულებრივ სიმბოლოთა მიღმა იმალება. ისევე როგორც სიზმარში, კინოშიც არაფერია სრულიად შემთხვევითი, ამავდროულად არაფერია სრულიად ყალბი. ტყუილია თითქოს სადმე, ამერიკასა თუ საფრანგეთში ადამიანებს შრომის გარეშე შეეძლოთ ბრწყინვალე ბინებში ცხოვრება, ანდა ბინების მორთვა სამიარუსიანი მარმარილოს კიბეებით, სადაც ტელეფონები, მიუწვდომელი ჩემთვის და თქვენთვის, მინიმუმ თეთრი ბაკელიტისგან მზადდება. ამავდროულად სრული სიმართლეა, რომ ფარული ეშმაკი თავის სამარცხვინო იმედს იმ სოციალური სამოთხის მეშვეობით იცავს, რომელიც ყოველი ჩვენგანის გულში სახლობს.
ტყუილია თითქოს, ამერიკელი მბეჭდავი ქალები ცოლად მილიარდელთა ვაჟებს მიჰყვებიან, თუმცა სრული სიმართლეა, რომ კონკიას მითი დღემდე დომინირებს ამერიკულ ცივილიზაციასა და მილიონობით მბეჭდავ ამერიკელ ქალზე, რომელიც გაიტაცა ერთადერთმა ოცნებამ, ოცნებამ თანამედროვე ქალაქების მომხიბვლელ პრინცებზე.
სოციოლოგიურ ფსიქოანალიზს, ანალიზზე მეტად, შეუძლია კინოს საიდუმლო რეალობის გამოვლენა. რადგან კინოში ყველაზე გიჟური სიზმრებიც კი მალავს არსებული რეალობის ჭეშმარიტად ყალბ ბუნებას. სოციოლოგიური, პოლიტიკური, მორალური და, საბოლოოდ, ფილმის ესთეტიკური ღირებულებაც, დამოკიდებული სწორედ ფილმში არსებულ ფარულ მტკიცებულებებზეა.
თუ კინოკულტურას მხოლოდ ტექნიკური, ისტორიული, შემოქმედებითი ცოდნით არ განვსაზღვრავთ, ამასთად ერთად, ჩვენი ცნობიერი ილუზიებითა და ოცნებებით, ჩვენი კოლექტიური ცუდი ფიქრებით, ნებისმიერი ფილმი, ცუდი თუ კარგი, რეალისტური თუ სოფისტიკური, სოციალურ დოკუმენტურად აღიქმება.
საზოგადოების დაცვა მისი ცნობიერის გამოყენებისგან, მისი გაღვიძება საკუთარი სიზმრებიდან, მაყურებლისთვის ყველა იმ პირბადის მოხსნა, მეშვიდე პირბადის ჩათვლით, რომელიც არაცნობიერ სურვილებს ნიღბავს; საზოგადოების დახმარება სურვილების იერარქიზაციისას, იმის გათვალისწინებით, რასაც მათივე სურვილები შეიცავს, ამავდროულად, უარის თქმა იმაზე, რაც წინააღმდეგობაშია სინდისთან; გადააზრება ბაზრის მიერ წარმოებული საჭიროებებისა და ილუზიებისა, რომელიც ემსახურება ოპიუმით მოვაჭრეების ერთადერთ მიზანს, არსებობდეს სივრცეები მათი ნარკოტიკის გასაყიდად; იმიჯების დიზაინში ასახვა იმ გამოცანისა, რომელშიც აღარავინ ითხოვს მგლის თავის ძიებას, რომელიც საწარმოო კონსორციუმს, სახელმწიფოს, თუნდაც ცივილიზაციას ან კულტურას ძალზედ მოეწონებოდა საზოგადოებასაც რომ საკუთარ სურვილებად მიეჩნია – ამ და სხვა ფაქტორების გათვალისწინებით, კინემატოგრაფიული კულტურის უპირველესი მიზანი საზოგადოების თვალსაწიერის გაფართოებაა. კინოკლუბების რაოდენობის ზრდა ამის იმედს იძლევა.
ანდრე ბაზენი. 1947წ.
(თარგმანი ინგლისურიდან, წყარო: sabzian).
ორიგინალი: https://www.sabzian.be/text/every-film-is-a-social-documentary
